LEGALIZACJA przyrządu pomiarowego jest wykonywana w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej przez urzędy miar i punkty legalizacyjne. Legalizacji podlega tak mało rodzajów przyrządów pomiarowych, że użytkownicy np. suwmiarek, mikrometrów czy twardościomierzy nigdy takich przyrządów nie widzieli na oczy, ani nawet o nich nie słyszeli. Legalizacja jest obowiązkowa, a używanie określonych przyrządów bez świadectwa lub cechy legalizacji podlega odpowiedzialności karnej.
WZORCOWANIE przyrządu pomiarowego odbywa się na własną odpowiedzialność użytkownika lub/ i laboratorium wzorcującego. Wzorcowany może być każdy przyrząd pomiarowy. Wzorcowanie nie jest obowiązkowe. Jest usługą rynkową działąjącą na zasadach wolnego rynku. Użytkownik przyrządów pomiarowych wzorcuje je (samodzielnie lub w zewnętrznym laboratorium wzorcującym) tylko wtedy, kiedy widzi w tym interes własny lub kontrahenta, albo "zmusza" go do tego dobrowolnie wdrożona norma ISO 9001 lub inna.
- - -
Jeśli chodzi o kwestie techniczne, to zarówno legalizacja jak i wzorcowanie jest wzorcowaniem, czyli wyznaczeniem błędów wskazań przyrządu. Przy czym w legalizacji wykonuje się dodatkowo ocenę zgodności przyrządu z wymaganiami aktu prawnego i dopuszcza się ten przyrząd w imieniu Rzeczypospolitej do dalszego użytkowania lub się go wycofuje z użytkowania, jeśli błędy są za duże. W przypadku wzorcowania, wyznacza się tylko błędy przyrządu, natomiast sprawa oceny zgodności z wymaganiami takimi czy innymi oraz sprawa dopuszczenia przyrządu do dalszego użytkowania leży w suwerennej gestii użytkownika.
Czasem też laboratoria oferują ocenę zgodności przyrządu na życzenie użytkownika (przyzwyczajonego do PRL-owskiej legalizacji), co jest zazwyczaj dodatkowo płatne, przy czym to użytkownik (a nie Rzeczypospolita) musi określić wymagania, względem których ma być oceniony przyrząd.
Nie należy więc mylić legalizacji z wzorcowaniem lub odwrotnie.
Należy również pamiętać o tym, aby nie mylić wzorcowania z adiustacją (regulacją) przyrządu pomiarowego, zwaną niekiedy błędnie i archaicznie kalibracją. Wzorcowanie to tylko wyznaczenie błędów wskazań przyrządu. Podczas wzorcowania nie dokonuje się żadnej ingerencji w przyrząd, a jedynie określa się jego zastaną dokładność pomiarową. Natomiast adiustacja (regulacja), to przywrócenie rozregulowanemu przyrządowi pierwotnej dokładności. Adiustacji dokonuje zasadniczo użytkownik przyrządu przed wzorcowaniem, aby na wzorcowaniu wyszły jak najmniejsze błędy. Procedurę adiustacji zawierają zwykle instrukcje obsługi przyrządów. Dla przyrządów bardziej skomplikowanych usługę adiustacji oferują też czasem producenci, serwisy techniczne i laboratoria wzorcujące. Adiustacja jest usługą odrębną od wzorcowania i zazwyczaj odrębnie płatną.
