W gospodarce wolnorynkowej, zgodnie z odpowiednimi normami ISO, ustalanie przedziałów czasowych między kolejnymi wzorcowaniami/ sprawdzeniami przyrządów pomiarowych (czy to zewnętrznymi, czy to wewnętrznymi/ wewnątrzzakładowymi) należy do wyłącznych kompetencji użytkowników/ właścicieli sprzętu. Ani organy metrologii prawnej, ani jednostki akredytujące laboratoria, ani jednostki certyfikaujące firmy nie mogą w te sprawy ingerować. Twierdzenia przeciwne należy odrzucać jako bałamutne.
Objaśnienia pomagające użytkownikowi w ustaleniu czasookresów wzorcowań zawiera przewodnik ILAC-G24:2007. Wydanie polskie jest dostępne w internecie.
W praktyce dość często spotyka się obiegową opinię, że przyrządy pomiarowe powinny być wzorcowane raz do roku (co 12 miesięcy) lub maksymalnie raz na 2 lata (co 24 miesiące). Pogłoska ta wyrażana jest przede wszystkim ustnie - w rozmowach bezpośrednich lub telefonicznych.
Jak wiadomo w każdej legendzie tkwi ziarno prawdy. Niniejsza "legenda jednoroczna" ma swój początek w dawnych przepisach administracji miar o legalizacji i uwierzytelnianiu przyrządów pomiarowych w systemie gospodarki nakazowo-rodzielczej. Wiele rodzajów przyrządów miało przyznany czasookres kontroli metrologicznej co 13 miesięcy. "Poczta pantoflowa" uprościła ten czas do 12 miesięcy, czyli do równego roku. Inne przyrządy miały czasookres 25 miesięcy skrócony w "podaniu ludowym" do 24 miesięcy, czyli 2 lat. Zdarzały się także okresy po 3, 5, 10, a nawet 11 lat. Można się do takich dawnych aktów prawnych dokopać w internecie.
Jedyne dawne ustalenia metrologiczne, które zachowały niewątpliwie po dziś dzień swą wartość i aktualność, to: 1) przyrząd pomiarowy wzorcujemy zawsze po jego naprawie lub/ i adiustacji (regulacji) - niezależnie od standardowo przyjętych czasookresów wzorcowań oraz 2) wzorce twardości i wgłębniki do twardościomierzy wzorcujemy tylko raz po wyprodukowaniu. Odstępstwo od drugiej zasady ma miejsce w przypadku dopuszczalnej regeneracji wgłębników diamentowych. Regeneracja wzorców twardości jest niedopuszczalna. Jeśli np. jakiś "pomysłowy Dobromir" zeszlifuje sobie zużytą w trakcie wzorcowań powierzchnię pomiarową stalowego wzorca twardości (w zamiarze "stworzenia" tanim kosztem nowego wzorca) - to tworzy z wzorca zwykły kawałek stali węglowej o nieznanych właściwościach. Zaraz po zeszlifowaniu powinien także podrzeć i wyrzucić do kosza świadectwo wzorcowania/ ceryfikat kalibracji. Z uzyskanego natomiast kawałka stali może sobie np. zrobić podstawkę pod kubek z kawą.
Oprac. R. Garbiec
MATBOR Sp. z o.o.
